Czy naprawdę nie da się oszczędzać? Odpowiedź wójta na interpelację OKS Przelewice

30 maja 2025 r. radni Klubu OKS Przelewice złożyli interpelację dotyczącą trudnej sytuacji finansowej Gminy oraz braku działań racjonalizujących wydatki. W interpelacji pytaliśmy m.in. o plany wdrożenia programu oszczędnościowego, przegląd kosztów administracji i oświaty, ograniczenie zadań fakultatywnych, działania zmniejszające deficyt i potrzebę dalszego zadłużania gminy.

9 czerwca otrzymaliśmy pisemną odpowiedź wójta. Niestety, jej treść budzi uzasadniony niepokój.


Wójt: „Nie widzę potrzeby oszczędności”

Wójt stwierdza wprost, że nie widzi potrzeby wdrażania programu oszczędnościowego. Co więcej, twierdzi, że nie wie, gdzie można by szukać oszczędności, a pytania radnych traktuje jako sugestie zamykania świetlic czy zwalniania opiekunek.

W naszej ocenie taka odpowiedź jest dowodem na brak profesjonalizmu w zarządzaniu publicznymi finansami, zwłaszcza w kontekście sytuacji budżetowej Gminy:

  1. deficyt operacyjny ponad 2,3 mln zł w 2025 roku,
  2. zaplanowane zadłużenie przekraczające 11,5 mln zł (w tym ok. 3,4 mln zł w 2025 r.)
  3. brak zdolności do samodzielnego finansowania bieżącej działalności bez kredytów.

Władza od dekady, a odpowiedzialność żadna?

Wójt pełni swoją funkcję od prawie 10 lat. Przez ten czas to on miał realny wpływ na kształt polityki budżetowej, decyzje inwestycyjne i sposób zarządzania finansami. Próba przerzucania odpowiedzialności za trudną sytuację na obecnych radnych – w tym na opozycję – jest nie tylko nieuczciwa, ale i sprzeczna z faktami.

Radni nie mają narzędzi wykonawczych – to wójt planuje budżet, zatrudnia, zaciąga kredyty i wydaje środki publiczne. Próba sugerowania, że radni powinni wskazywać miejsca cięć, zamiast domagać się całościowego planu oszczędności, to odwracanie ról i unikanie odpowiedzialności.


Co konkretnie mówi wójt w odpowiedzi?

„Nie wiem, w jaki sposób gmina miałaby zaoszczędzić na wydatkach bieżących […]. Ja takich oszczędności nie znajduję.”

„Jeśli Klub OKS Przelewice nie zgadza się z moim stanowiskiem, proszę o wskazanie obszarów, w których gmina mogłaby dokonać oszczędności.”

„Jeżeli wydatki […] wydają się Państwu nieracjonalne, to prosiłbym o konkretne przykłady, bo ja takich nie znajduję.”

Takie podejście to nie tylko unikanie decyzji, ale też poważny sygnał, że brakuje zarządczej inicjatywy i refleksji nad stanem gminnych finansów.


OKS Przelewice: oczekujemy odpowiedzialności, nie wymówek

Nie domagamy się zamykania świetlic, ale uważamy, że władze gminy powinny:

  1. szukać oszczędności w kosztach administracji, usług zewnętrznych i mediów,
  2. przeglądać struktury zatrudnienia i zawarte umowy,
  3. ograniczać koszty zadań fakultatywnych, które nie przynoszą efektów społecznych lub gospodarczych.

Zamiast rzeczowego planu oszczędności, otrzymujemy odpowiedź, że nie ma problemu, a jeśli jest – to ma go wskazać rada.


Podsumowanie

Odpowiedź na interpelację potwierdza, że obecny sposób zarządzania gminą nie odpowiada na wyzwania budżetowe, przed którymi stoją Przelewice.
Nie zgadzamy się na utrzymywanie wysokich wydatków bieżących, dalsze zadłużanie i unikanie odpowiedzialności. Przypominamy: wójt rządzi niemal dekadę – to on ponosi odpowiedzialność za obecny stan finansów.

Wzywamy wójta do przedstawienia konkretnego, racjonalnego i konsekwentnego planu finansowego – zgodnego z tym, co sam deklarował jeszcze kilka miesięcy temu.

Raport o Stanie Gminy 2024

Wójt Mieczysław Mularczyk opublikował Raport o Stanie Gminy Przelewice za rok 2024. Dokonaliśmy krótkiej analizy dokumentu. Poniżej najważniejsze wnioski wynikające z raportu.

🟢🟠🔴 Analiza Raportu o stanie Gminy Przelewice za 2024 r.

1. 🔴 Kondycja finansowa gminy – niepokojące symptomy

📉 Deficyt i strukturalne osłabienie budżetu

  1. Rok 2024 zamknięto deficytem: dochody ogółem – 49,66 mln zł, wydatki ogółem – 50,74 mln zł.
  2. W 2025 roku planowany jest deficyt operacyjny – czyli wydatki bieżące przewyższą dochody bieżące, co oznacza, że gmina musi zaciągać kredyty, by funkcjonować.

💳 Rosnące zadłużenie

  1. Zadłużenie na koniec 2024 r.: 7,97 mln zł.
  2. W budżecie 2025 przewidziano zaciągnięcie kredytów na 6,3 mln zł, co doprowadzi do długu na poziomie ponad 11,5 mln zł.
  3. Kredyty przeznaczone są głównie na pokrycie deficytu bieżącego, nie na inwestycje.

⚠️ Brak strategii oszczędnościowej

  1. Raport nie zawiera informacji o przeglądzie wydatków bieżących, reformie administracji, ograniczeniu zadań fakultatywnych.
  2. Zatrudnienie w urzędzie wzrosło do 65 etatów (+11), co budzi pytania o dyscyplinę budżetową.

📌 Wniosek: Gmina utraciła równowagę operacyjną. Sytuacja może doprowadzić do problemów z płynnością i ograniczeniem inwestycji w przyszłości.


2. 🟠 Oświata – rosnące koszty bez decyzji strukturalnych

📊 Bardzo wysoki koszt utrzymania uczniów

  1. Najwyższe koszty:
    1. PSP Jesionowo – 41 587 zł / uczeń
    2. SP Kłodzino – 34 744 zł / uczeń
    3. SP Żuków – 37 244 zł / uczeń
  2. Gmina dopłaca z budżetu od 11 do 16 tys. zł do każdego ucznia, ponad subwencję oświatową.

📉 Zatrudnienie vs liczba uczniów

  1. PSP Jesionowo: 44 uczniów, 11,59 etatu nauczycielskiego – bardzo niski wskaźnik uczniów na nauczyciela.
  2. SP Kłodzino: 99 uczniów, 26,28 etatów.
  3. SP Żuków: 59 uczniów, 16,25 etatów

🏫 Brak decyzji o reformach

  1. Raport nie odnosi się do planów przekształceń, reorganizacji sieci szkolnej ani analiz efektywności wydatków na oświatę.

📌 Wniosek: Oświata pochłania coraz większy udział budżetu, a brak działań strategicznych pogłębia nieefektywność systemu.


3. 🔴 Stan oczyszczalni ścieków w Przelewicach – temat pominięty

Raport nie zawiera żadnej wzmianki o stanie oczyszczalni ścieków w Przelewicach.

Tymczasem z dostępnych informacji (m.in. wystąpień radnych, obserwacji mieszkańców) wiadomo, że obiekt jest w złym stanie technicznym, może nie spełniać standardów i wymaga pilnych inwestycji.

📌 Wniosek: Brak planu modernizacji oczyszczalni grozi problemami środowiskowymi i finansowymi. Władze gminy nie podejmują tematu w oficjalnych dokumentach.


4. 🟢 Pozytywne działania i osiągnięcia

Pozyskiwanie środków zewnętrznych

  1. Gmina pozyskała fundusze z rządowych i wojewódzkich programów takich jak Polski Ład, PROW, Cyfrowy Samorząd, co umożliwiło realizację inwestycji mimo napiętego budżetu:
  2. Inwestycje dotyczyły m.in.:
    • Modernizacja infrastruktury drogowej
    • Centrum Szkoleniowe OSP
    • Budowa zbiorników retencyjnych – 2 mln zł
    • Termomodernizacje świetlic – 1,7 mln zł (wkład własny tylko 174 tys. zł)
    • Biblioteka
    • Stacja uzdatniania wody w Lucinie – dofinansowanie 2,2 mln zł
    • modernizacja systemów IT

🚧 Rozbudowa infrastruktury lokalnej

  1. Realizacja inwestycji w świetlice, wodociągi, place zabaw, oświetlenie, remizy.
  2. Audyty energetyczne szkół – przygotowanie pod termomodernizację.

👥 Zaangażowanie w działania społeczne i kulturalne

  1. Organizacja wydarzeń lokalnych, współpraca z sołectwami i OSP.
  2. Aktywność w programach dla seniorów, dzieci i rodzin.

📌 Wniosek: Gmina pozyskuje środki zewnętrzne i realizuje ważne inwestycje lokalne, co zasługuje na uznanie.


⚖️ PODSUMOWANIE (tabela)

ObszarOcenaUwagi
Finanse🔴 NegatywnaDeficyt operacyjny, brak reform, rosnące zadłużenie, wzrost etatów
Oświata🟠 KrytycznaWysokie koszty, brak reform strukturalnych, szczególnie PSP Jesionowo
Oczyszczalnia🔴 PominiętaBrak planu modernizacji mimo złego stanu technicznego
Inwestycje (Polski Ład)🟢 PozytywnaPozyskiwanie środków, modernizacje świetlic, infrastruktura, remonty dróg
Działania społeczne🟢 PozytywnaWydarzenia lokalne, wsparcie NGO, aktywizacja społeczna

📣 Wnioski końcowe

Raport o stanie Gminy Przelewice za 2024 rok przedstawia aktywną działalność w zakresie inwestycji i pozyskiwania środków, ale pomija poważne problemy strukturalne – deficyt, dług, koszty oświaty i zły stan oczyszczalni.

Brakuje:

  1. planu oszczędnościowego,
  2. programu reformy oświaty,
  3. strategii modernizacji infrastruktury komunalnej.

Rekomenduje się opracowanie planu naprawczego, który będzie równoważył dalsze inwestycje z realną zdolnością gminy do ich utrzymania.

Przelewice na kredycie: bieżące wydatki przewyższają dochody, a dług rośnie w alarmującym tempie

Budżet Gminy Przelewice w 2024 roku zakończył się jeszcze niewielką nadwyżką operacyjną. Jednak w projekcie budżetu na 2025 r. sytuacja finansowa ulega wyraźnemu pogorszeniu. Wzrost zadłużenia, deficyt budżetowy i niekontrolowane wydatki bieżące powinny być powodem do niepokoju dla mieszkańców i wszystkich, którym leży na sercu stabilność finansowa gminy.

Z nadwyżki do deficytu – niebezpieczny kierunek

W 2024 roku dochody bieżące gminy wyniosły 38,50 mln zł, a wydatki bieżące 35,52 mln zł. Pozwoliło to wypracować dodatni wynik operacyjny. Natomiast w projekcie budżetu na 2025 rok zaplanowano już sytuację odwrotną: wydatki bieżące mają wynieść 37,64 mln zł, a dochody bieżące tylko 35,29 mln zł​.

To oznacza realny deficyt operacyjny na poziomie ponad 2,35 mln zł, czyli gmina nie tylko nie generuje środków na inwestycje, ale musi sięgać po kredyty, aby pokryć bieżące funkcjonowanie.

Lawinowy wzrost długu – 3,5 mln zł nowego zadłużenia w jeden rok

Zadłużenie gminy na koniec 2024 roku wyniosło 7,97 mln zł​. Tymczasem budżet na 2025 rok zakłada zaciągnięcie aż 6,3 mln zł nowych kredytów, z czego 5,18 mln zł zostanie przeznaczone na pokrycie deficytu budżetowego, a 1,12 mln zł na spłatę wcześniejszych zobowiązań​. Tym samym całkowite zadłużenie może przekroczyć 11,5 mln zł.

To nie jest zadłużenie inwestycyjne – kredyty będą „przejadane”, co oznacza, że mieszkańcy będą spłacać w przyszłości swoje dzisiejsze wydatki.

Wydatki na oświatę nadal nieproporcjonalnie wysokie

Kolejny rok z rzędu Gmina Przelewice przeznacza ogromne środki na oświatę. W 2024 roku wydatki te wyniosły 13,6 mln zł​, natomiast w 2025 roku mają one wzrosnąć do 16,04 mln zł, co stanowi ponad 30% wszystkich wydatków budżetu gminy​.

Niejasna sytuacja z planowaną likwidacją jednej ze szkół (PSP Jesionowo) powoduje niepewność. Koszty nie maleją. To pokazuje, jak mocno gmina jest obciążona nieprzemyślaną i nieprzekształconą strukturą oświatową.

Obsługa długu coraz droższa

Na obsługę długu (same odsetki) w 2024 roku gmina przeznaczyła 556 tys. zł​. W 2025 roku przewidziano na ten cel 532 tys. zł​. Choć kwota jest porównywalna, należy pamiętać, że jej udział w wydatkach bieżących będzie rósł wraz z dalszym zadłużaniem się gminy.

Konieczne działania naprawcze

Zestawienie danych z lat 2024 i 2025 prowadzi do jednego wniosku: Gmina Przelewice przekracza próg bezpieczeństwa finansowego. Utrzymywanie wydatków bieżących powyżej poziomu dochodów bieżących, przy równoczesnym finansowaniu tych różnic kredytem, prowadzi prostą drogą do spirali zadłużenia.